Bóng đá không chỉ là cuộc chiến trên sân cỏ mà còn là ngọn lửa đam mê trên khán đài, nơi các cổ động viên ultras – những người hâm mộ cuồng nhiệt – tạo nên không khí sôi động và đầy cảm xúc. Từ những màn tifo rực rỡ đến tiếng hát vang vọng, ultras đã trở thành một phần không thể thiếu của văn hóa bóng đá. Bài viết này sẽ đưa bạn vào thế giới của ultras, từ nguồn gốc lịch sử, đặc điểm, vai trò, đến sự hiện diện của họ tại Việt Nam, cùng góc nhìn độc đáo về tiềm năng và thách thức của văn hóa này.
👉 Có thể bạn quan tâm: Wing Back là gì? Tìm hiểu về vị trí Wing Back trong bóng đá
Lịch sử của Ultras
Phong trào ultras bắt nguồn từ Brazil vào năm 1939 với sự ra đời của Torcida organizada, một nhóm cổ động viên tổ chức để hỗ trợ đội bóng với các hoạt động cổ vũ sôi nổi. Phong trào này lan rộng đến châu Âu vào năm 1950, khi nhóm Torcida Split được thành lập bởi cổ động viên của CLB Hajduk Split tại Croatia, được xem là nhóm torcida lâu đời nhất châu Âu.
Thuật ngữ “ultras” chính thức xuất hiện vào năm 1969 tại Ý, thời điểm bóng đá Ý bùng nổ với sự ra đời của các nhóm như Ultras Tito Cucchiaroni của Sampdoria và Ultras Granata của Torino. Từ đó, văn hóa ultras lan rộng khắp châu Âu, Nam Mỹ, và gần đây là châu Á, trở thành biểu tượng của sự đam mê và cuồng nhiệt trong bóng đá.
Định nghĩa Ultras
Ultras là những cổ động viên bóng đá cuồng nhiệt, thường tổ chức thành các nhóm để hỗ trợ đội bóng thông qua các hoạt động như hát hò, chơi nhạc cụ (như trống), đốt pháo sáng, và tạo ra các màn trình diễn tifo (biểu ngữ lớn hoặc tranh ghép). Mục tiêu của họ là khích lệ tinh thần đội bóng, tạo không khí sôi động trên khán đài, và đôi khi gây áp lực tâm lý lên đối thủ. Không giống như cổ động viên thông thường, ultras có tổ chức chặt chẽ và thường mang bản sắc riêng, từ biểu tượng đến phong cách cổ vũ.
Đặc điểm của Ultras
Ultras không chỉ là những người hâm mộ thông thường mà còn là một cộng đồng có tổ chức với các đặc điểm nổi bật:
Tổ chức chặt chẽ: Ultras thường có một nhóm lãnh đạo cốt lõi, chia thành các nhóm nhỏ để phối hợp hoạt động. Một số nhóm có đại diện để giao tiếp với ban quản lý đội bóng.
Biểu tượng độc đáo: Mỗi nhóm ultras sử dụng cờ, biểu ngữ, và logo riêng, thể hiện bản sắc của nhóm và đội bóng.
Hoạt động cổ vũ: Bao gồm các màn tifo, chant (bài hát cổ vũ), đốt pháo sáng, và chơi nhạc cụ để tạo không khí sôi động.
Du lịch cổ vũ: Ultras thường tổ chức các chuyến đi để hỗ trợ đội bóng ở các trận đấu xa nhà, thể hiện sự trung thành tuyệt đối.
Ví dụ, nhóm ultras của Borussia Dortmund nổi tiếng với “bức tường vàng” – khán đài đầy màu sắc và tiếng hát vang dội, tạo nên một trong những không khí đáng sợ nhất châu Âu.
Hoạt động của Ultras
Các hoạt động của ultras thường được chuẩn bị kỹ lưỡng và mang tính biểu diễn cao:
Tifo: Đây là những màn trình diễn lớn, thường là tranh ghép hoặc biểu ngữ khổng lồ, được giương lên trước hoặc trong trận đấu. Ví dụ, ultras của AC Milan từng tạo tifo khổng lồ hình logo đội bóng tại San Siro.
Chant: Các bài hát cổ vũ được sáng tác riêng, thường mang tính địa phương hoặc liên quan đến lịch sử đội bóng.
Pháo sáng và khói màu: Dù bị cấm ở nhiều sân vận động, pháo sáng vẫn là biểu tượng của ultras, tạo hiệu ứng thị giác mạnh mẽ.
Hò reo liên tục: Ultras thường đứng và hát suốt 90 phút, bất kể tỷ số trận đấu, để khích lệ đội bóng.
Những hoạt động này không chỉ tạo không khí mà còn thể hiện sự đoàn kết và đam mê của cộng đồng ultras.
Vai trò của Ultras trong Bóng đá
Ultras được xem là “cầu thủ thứ 12” của đội bóng, nhờ khả năng tạo ra không khí sôi động và áp lực tâm lý lên đối thủ. Sự hiện diện của ultras có thể ảnh hưởng đến tinh thần thi đấu của cầu thủ, đặc biệt trong các trận đấu quan trọng.
Tuy nhiên, ultras cũng gây tranh cãi khi một số nhóm liên quan đến bạo lực hoặc tư tưởng cực đoan. Ví dụ, cựu HLV đội tuyển Anh Fabio Capello từng nhận xét: “Ở bóng đá Ý, ultras đang kiểm soát”, ám chỉ ảnh hưởng lớn nhưng đôi khi tiêu cực của họ.
Ultras và Hooligans: Sự khác biệt
Dù thường bị nhầm lẫn, ultras và hooligans có mục tiêu khác nhau:
Tiêu chí | Ultras | Hooligans |
|---|---|---|
Mục tiêu | Hỗ trợ đội bóng qua cổ vũ, tifo, chant | Tham gia bạo lực, đánh nhau với cổ động viên đối phương |
Hoạt động | Tổ chức biểu diễn, hát hò, đốt pháo sáng | Tìm kiếm xung đột, gây rối |
Tổ chức | Có cấu trúc, lãnh đạo rõ ràng | Thường lỏng lẻo, tự phát |
Ultras tập trung vào việc tạo không khí và hỗ trợ đội bóng, trong khi hooligans chủ yếu gây rối. Tuy nhiên, một số nhóm ultras, như Bad Blue Boys của Dinamo Zagreb, từng bị cáo buộc có hành vi hooliganism.
Ultras và Bóng đá Hiện đại
Nhiều nhóm ultras phản đối xu hướng “bóng đá hiện đại” – tức là sự thương mại hóa của môn thể thao này, bao gồm giá vé cao, lịch thi đấu thay đổi vì truyền hình, và sự xa rời của các câu lạc bộ với người hâm mộ. Họ thường tổ chức biểu tình, treo biểu ngữ như “Against Modern Football” hoặc từ chối tham gia một số hoạt động để phản đối.
Ví dụ, ultras của Borussia Dortmund từng phản đối việc tăng giá vé tại Bundesliga, trong khi ultras của Inter Milan tổ chức các cuộc biểu tình chống lại các chính sách thương mại hóa của Serie A. Điều này cho thấy ultras không chỉ là cổ động viên mà còn là những người đấu tranh cho quyền lợi của người hâm mộ.
Các nhóm Ultras nổi tiếng
Một số nhóm ultras nổi tiếng trên thế giới bao gồm:
Ultras Sur (Real Madrid): Nổi tiếng với sự cuồng nhiệt nhưng cũng gây tranh cãi vì liên quan đến tư tưởng cực hữu.
Curva Sud (AC Milan): Một trong những nhóm ultras lớn nhất Ý, với các màn tifo ấn tượng tại San Siro.
Boca Juniors Ultras: Nhóm ultras của Boca Juniors ở Argentina, tạo nên không khí cuồng nhiệt tại sân La Bombonera.
S.S. Lazio Ultras: Nổi bật với các màn trình diễn trên khán đài Curva Nord, nhưng từng bị chỉ trích vì hành vi phân biệt chủng tộc.
Ultras ở Đông Nam Á
Trong khu vực Đông Nam Á, văn hóa ultras đang phát triển, đặc biệt tại Malaysia với nhóm Ultras Malaya. Được thành lập năm 2007 với 20 thành viên, nhóm này phát triển mạnh mẽ vào năm 2009-2010 và tập trung hỗ trợ đội tuyển quốc gia Malaysia. Ultras Malaya nổi tiếng với việc lấp đầy các sân vận động như Shah Alam và Bukit Jalil, tạo không khí sôi động được so sánh với “bức tường vàng” của Borussia Dortmund.
Tuy nhiên, Ultras Malaya cũng gây tranh cãi vì các vụ bạo lực. Năm 2014, trong trận bán kết AFF Cup, cổ động viên Việt Nam bị tấn công tại sân Shah Alam, với Ultras Malaya bị cho là thủ phạm. Năm 2018, nhóm này đăng thông điệp đe dọa trên X trước trận chung kết AFF Cup, kèm video kinh dị nhắm vào cổ động viên Việt Nam. Dù vậy, họ vẫn được xem là “cầu thủ thứ 12” của Malaysia, góp phần vào thành công tại AFF Cup 2018.
Ultras ở Việt Nam
Tại Việt Nam, văn hóa ultras còn non trẻ nhưng đang dần hình thành. Một ví dụ điển hình là Ultras City ’17, nhóm cổ động viên cuồng nhiệt của CLB Bóng đá TP.HCM. Thành lập để mang không khí sôi động đến sân Thống Nhất, nhóm này tập trung vào các hoạt động như chant, biểu ngữ, và tifo, với mục tiêu xây dựng cộng đồng cổ động viên chuyên nghiệp và văn minh.
Tuy nhiên, ultras tại Việt Nam đối mặt với thách thức về nhận thức xã hội. Theo một bài viết trên Mạng lưới cổ động viên Việt Nam, các nhóm ultras mới hình thành thường gặp phản ứng trái chiều do thiếu thông tin và định kiến về bạo lực. Để phát triển, ultras Việt Nam cần học hỏi từ các nhóm châu Âu về tổ chức và tránh xa các hành vi tiêu cực.
Góc nhìn của tác giả
Là một người yêu bóng đá, tôi nhận thấy ultras là linh hồn của khán đài, mang đến năng lượng và cảm xúc không thể thay thế. Những màn tifo rực rỡ hay tiếng hát vang vọng của ultras không chỉ khích lệ cầu thủ mà còn tạo nên ký ức khó quên cho người hâm mộ. Tuy nhiên, tại Việt Nam, văn hóa ultras cần được định hướng để tránh lặp lại những sai lầm của một số nhóm quốc tế, như bạo lực hay tư tưởng cực đoan. Với sự phát triển của bóng đá Việt Nam, ultras có thể trở thành động lực lớn nếu được tổ chức chuyên nghiệp, tập trung vào đam mê và sự đoàn kết.
Ultras là biểu tượng của đam mê và sự cuồng nhiệt trong bóng đá, từ những khán đài sôi động ở châu Âu đến các sân vận động đang lên ở Đông Nam Á. Dù mang lại không khí tuyệt vời, ultras cũng đối mặt với thách thức về bạo lực và định kiến. Tại Việt Nam, với sự xuất hiện của các nhóm như Ultras City ’17, văn hóa ultras hứa hẹn sẽ phát triển mạnh mẽ nếu được quản lý đúng cách. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về ultras và vai trò của họ trong bóng đá.
CÂU HỎI THƯỜNG GẶP
Ultras và hooligans có giống nhau không?
Không, ultras tập trung vào hỗ trợ đội bóng qua các hoạt động cổ vũ như tifo và chant, trong khi hooligans chủ yếu tham gia bạo lực và gây rối.Ultras có ở Việt Nam không?
Có, ví dụ như nhóm Ultras City ’17 của CLB TP.HCM, đang nỗ lực xây dựng văn hóa cổ vũ chuyên nghiệp.Ultras có ảnh hưởng đến kết quả trận đấu không?
Dù không trực tiếp, sự hỗ trợ cuồng nhiệt của ultras có thể khích lệ tinh thần cầu thủ và tạo áp lực lên đối thủ.📌 Bạn có biết: Long Ball Là Gì? Hành Trình Của Chiến Thuật Bóng Dài
