Công nghệ VAR trong bóng đá: Hiểu rõ từ A đến Z

C

Bóng đá, môn thể thao vua, luôn đầy ắp cảm xúc và tranh cãi. Trong những năm gần đây, công nghệ VAR (Video Assistant Referee) đã trở thành tâm điểm chú ý, mang đến sự công bằng hơn cho các quyết định trọng tài nhưng cũng gây ra không ít tranh luận. Từ những pha bóng gây tranh cãi đến các quyết định thay đổi cục diện trận đấu, VAR đã thay đổi cách chúng ta nhìn nhận bóng đá. Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ VAR là gì, cách nó hoạt động, lịch sử phát triển, tác động đến trận đấu, và những tranh cãi xung quanh công nghệ này.

👉 Có thể bạn quan tâm: Big Six Ngoại Hạng Anh: Những Ông Lớn Thống Trị Premier League

Nội dung tài trợ

Lịch sử của VAR

Khởi nguồn và phát triển

Ý tưởng về VAR bắt nguồn từ dự án Refereeing 2.0 của Hiệp hội bóng đá Hoàng gia Hà Lan (KNVB) vào đầu những năm 2010. Sau nhiều thử nghiệm, VAR lần đầu tiên được sử dụng trong một trận đấu giao hữu giữa PSV và FC Eindhoven vào tháng 7/2016. Đến ngày 3/3/2018, Hội đồng Hiệp hội Bóng đá Quốc tế (IFAB) chính thức đưa VAR vào Luật bóng đá (IFAB).

Các cột mốc quan trọng

• 2016: Thử nghiệm trực tiếp đầu tiên tại giải United Soccer League.

• 2017: A-League (Úc) trở thành giải đấu chuyên nghiệp đầu tiên áp dụng VAR.

• 2018: VAR được sử dụng tại FIFA World Cup 2018, đánh dấu bước ngoặt lớn khi công nghệ này chứng minh hiệu quả trong việc giảm sai lầm trọng tài.

• 2019: Premier League chính thức áp dụng VAR, với tỷ lệ quyết định đúng tăng từ 82% lên 94% trong mùa giải 2019/20.

Cách thức hoạt động của VAR

Hệ thống và vai trò

VAR là một hệ thống hỗ trợ trọng tài bằng cách xem lại các tình huống trên sân thông qua video. Hệ thống bao gồm:

• Trọng tài video (VAR): Quan sát và đánh giá các tình huống từ phòng điều hành video (VOR).

• Trợ lý VAR (AVAR): Hỗ trợ VAR, bao gồm AVAR1 (theo dõi camera chính), AVAR2 (chuyên về việt vị), và AVAR3 (giám sát chương trình truyền hình).

• Nhà điều hành phát lại: Cung cấp góc quay tốt nhất từ 42 camera, bao gồm camera chậm và siêu chậm.

Các tình huống VAR can thiệp

VAR chỉ được sử dụng trong bốn trường hợp:

1. Bàn thắng/không bàn thắng: Xác định lỗi như việt vị, phạm lỗi trước khi ghi bàn.

2. Penalty/không penalty: Đánh giá các tình huống trong vòng cấm.

3. Thẻ đỏ trực tiếp: Xem xét các hành vi bạo lực hoặc lỗi nghiêm trọng.

4. Nhầm lẫn danh tính: Đảm bảo đúng cầu thủ bị phạt.

Quy trình xem xét

1. VAR tự động kiểm tra mọi quyết định có thể xem xét.

2. Nếu phát hiện “lỗi rõ ràng và nghiêm trọng,” VAR thông báo cho trọng tài trên sân.

3. Trọng tài có thể thực hiện On-Field Review (OFR) bằng cách xem lại tình huống trên màn hình bên lề, được báo hiệu bằng dấu hiệu hình chữ nhật.

4. Quyết định cuối cùng thuộc về trọng tài trên sân.

Tác động của VAR đến bóng đá

Lợi ích của VAR

VAR đã cải thiện đáng kể độ chính xác của các quyết định trọng tài. Một số số liệu nổi bật:

• World Cup 2018: VAR kiểm tra 335 tình huống, thay đổi 14 quyết định, đạt tỷ lệ chính xác 99.3% (tăng từ 95% khi không có VAR).

• Premier League 2024-25: Có 100 lần can thiệp, với 32 bàn thắng được công nhận, 45 bàn bị hủy, và 24 penalty được trao.

VAR cũng giúp giảm các hành vi bạo lực, với số thẻ đỏ tại World Cup 2018 thấp nhất kể từ năm 1978.

Hạn chế của VAR

Mặc dù mang lại lợi ích, VAR cũng gây ra một số vấn đề:

• Gián đoạn nhịp độ trận đấu: Trung bình mỗi lần xem xét mất 80 giây, làm giảm sự liền mạch của trận đấu.

• Thiếu minh bạch: Người hâm mộ tại sân thường không được giải thích rõ ràng về quyết định.

• Tính chủ quan: Một số quyết định, như đánh giá mức độ phạm lỗi, vẫn phụ thuộc vào nhận định cá nhân, dẫn đến tranh cãi.

Những tranh cãi xung quanh VAR

Các vụ việc nổi bật

VAR đã gây ra nhiều tranh cãi, đặc biệt trong các tình huống nhạy cảm. Một ví dụ gần đây là trận Liverpool vs. Tottenham (tháng 4/2025), khi công nghệ offside tự động sử dụng sai điểm tham chiếu, dẫn đến quyết định gây tranh cãi. Một trường hợp khác là trận Atlético de Madrid vs. Real Madrid, khi penalty bị hủy do lỗi kỹ thuật nhỏ, khiến UEFA phải xem xét lại luật.

Phản ứng từ cộng đồng

• Người hâm mộ: Một khảo sát của Statista cho thấy 57% người hâm mộ Anh ủng hộ VAR, nhưng 26% vẫn chưa quyết định.

• Cầu thủ và HLV: Nhiều ý kiến cho rằng VAR làm mất đi cảm xúc tự nhiên của bóng đá, như HLV Mauricio Pochettino từng bày tỏ lo ngại về trải nghiệm người xem.

• Trọng tài: Cựu trọng tài Premier League Howard Webb cho rằng VAR giúp giảm áp lực và cải thiện chất lượng công việc.

Tương lai của VAR

Cải tiến công nghệ

Premier League đã giới thiệu công nghệ offside tự động cho mùa giải 2024/25, nhằm tăng tốc độ và độ chính xác. FIFA cũng đang thử nghiệm các hệ thống mới để giảm thời gian xem xét và tăng tính minh bạch.

Thảo luận về bãi bỏ

Một số câu lạc bộ, như Wolverhampton Wanderers, đã đề xuất bãi bỏ VAR tại Premier League do ảnh hưởng tiêu cực đến trải nghiệm người hâm mộ. Tuy nhiên, với sự ủng hộ từ FIFA và các giải đấu lớn, VAR có khả năng sẽ tiếp tục được cải thiện thay vì bị loại bỏ.

VAR là một bước tiến quan trọng trong bóng đá hiện đại, giúp tăng cường sự công bằng và chính xác trong các quyết định trọng tài. Tuy nhiên, những hạn chế như gián đoạn trận đấu và tranh cãi về tính chủ quan vẫn là thách thức lớn. Với các cải tiến công nghệ và sự điều chỉnh trong quy trình, VAR hứa hẹn sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong tương lai của bóng đá.

Góc nhìn của tác giả

Theo tôi, VAR là một công cụ cần thiết trong bối cảnh bóng đá ngày càng cạnh tranh và áp lực lên trọng tài ngày càng lớn. Tuy nhiên, để thực sự phát huy hiệu quả, cần có sự minh bạch hơn trong việc giải thích quyết định cho người hâm mộ, cùng với việc giảm thời gian xem xét để giữ được nhịp độ và cảm xúc của trận đấu.

Câu hỏi thường gặp

1. VAR là gì?
   VAR là viết tắt của Video Assistant Referee, một hệ thống hỗ trợ trọng tài bằng video để xem xét lại các quyết định trên sân.

2. VAR can thiệp vào những tình huống nào?
   VAR chỉ can thiệp vào bốn loại tình huống: bàn thắng/không bàn thắng, penalty/không penalty, thẻ đỏ trực tiếp, và nhầm lẫn trong việc xác định cầu thủ nhận thẻ.

3. Làm thế nào để biết khi nào VAR đang được sử dụng?
   Trọng tài sẽ ra dấu hình chữ nhật bằng tay để chỉ ra rằng đang xem xét qua VAR.

   📌 Bạn có biết: Vô Địch Ngoại Hạng Anh Được Bao Nhiêu Tiền? Cập Nhật 2025